Ένας απλός πολίτης για την αποστασία

Πολλά ακούστηκαν και γράφτηκαν τον τελευταίο καιρό για την περιβόητη"αποστασία" του 1965. Μίλησε ο Μητσοτάκης θέλοντας να υπερασπίσει την υστεροφημία του και του απάντησαν οι παθιασμένοι αντίπαλοί του. Η άποψη ενός απλού πολίτη για τα γεγονότα εκείνης της εποχής δεν ακούστηκε. Δηλαδή ποιες ήταν οι εντυπώσεις που κυριαρχούσαν τότε στη μεγάλη πλειοψηφία της κοινής γνώμης, που παρακολουθούσε άναυδη τις πρωτοφανείς πολιτικές εξελίξεις, με τα Ανάκτορα σε πρωταγωνιστικό ρόλο απαξίωσης ή μάλλον εξεφτελισμού της πολιτικής ζωής του τόπου.

Ας αρχίσουμε από τα πρόσωπα του "δράματος": Πρώτος ο νεαρός και ανώριμος βασιλιάς Κων/νος που είχε μόλις διαδεχθεί τον αποβιώσαντα το 1964 πατέρα του Παύλο. Ακολουθεί ο Γεώργιος Παπανδρέου αρχηγός της Ε.Κ., ο μεγάλος νικητής των εκλογών του 1964 με 54% που κατώρθωσε στα 76 του χρόνια να γίνει κοινοβουλευτικός πρωθυπουργός. Ακολουθεί ο αποκαλούμενος και αρχιαποστάτης Κων. Μητσοτάκης, με τον άρτι αφιχθέντα και κομίζοντα νέες ιδέες από τις ΗΠΑ, καθηγητή-οικονομολόγο Ανδρέα Παπανδρέου. Την παρέα αυτή συμπληρώνουν δύο άλλα δευτερεύοντα πρόσωπα, που έπαιξαν το ρόλο τους κατά την αρχή των γεγονότων: είναι ο Πέτρος Γαρουφαλιάς, βουλευτής Ε.Κ., υπουργός Εθνικής Άμυνας, με συμπάθεια προς το θεσμό της βασιλείας και ο βασιλόφρων στρατηγός Γεννηματάς αρχηγός του ΓΕΣ.

Ο βασιλιάς Κων/νος είχε πολλές συμπάθειες στον Ελληνικό λαό, προπαντός μετά το γάμο του με την Άννα-Μαρία και τη νίκη του στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Το ίδιο και ο Γ.Παπανδρέου σαν αρχηγός της Ένωσης Κέντρου (Ε.Κ.), η οποία ήταν μια ευκαιριακή σύμπλευση ετερόκλητων και αλληλομισούμενων στοιχείων. Ενδεικτικό της αστάθειας και της ρευστότητας που υπήρχε στο εσωτερικό της Ε.Κ. ήταν το γεγονός της διαγραφής σαράντα μέρες μετά τον εκλογικό θρίαμβο, των ηγετών των δύο αριστερών κομμάτων Ηλ. Τσιριμώκου και Σάββα Παπαπολίτη, γιατί στάθηκαν αφορμή που δεν κατάφερε η κυβέρνηση να εκλέξει με την πρώτη ψηφοφορία τον Πρόεδρο της Βουλής. Επί πλέον ο Ανδρέας είχε πάρει ανοικτά θέσει κατά των ανακτόρωνκαι με τις εμπρηστικές δηλώσεις του έφερνε σε δύσκολη θέση τον πατέρα του. Σαν παράδειγμα μπορούμε να αναφέρουμε εδώ τη δήλωση του Ανδρέα ότι η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές θα ορκισθεί στην πλατεία Συντάγματος (!) ενώπιον του λαού, που απετέλεσε σαφή πρόκληση για τα ανάκτορα. Επίσης, ήταν κοινό μυστικό, ότι υπήρξε μια αντιπαράθεση και αντιζηλία μεταξύ Μητσοτάκη και Ανδρέα Παπανδρέου για τη διαδοχή στην αρχηγία της Ε.Κ. Αυτή ήταν και η γενεσιουργός αιτία της αποστασίας.

Σαν αφορμή για την αποστασία στάθηκε η "υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ". Με το όνομα αυτό έγινε γνωστή μια οργάνωση κατώτερων αξιωματικών του στρατού, της οποίας πολιτικός αρχηγός φερόταν ο Ανδρέας Παπανδρέου και την έφερε στη δημοσιότητα νομίζω η εφημερίδα "Ελευθερία" του εκδότη Πάνου Κόκα, υποστηρικτή και φίλο του Μητσοτάκη.
Ο Γέρος της Δημοκρατίας θέλησε όπως λέγανε τότε οι "κακές γλώσσες", να προστατέψει τον γυιο του Ανδρέα από τις αποκαλύψεις, ζήτησε την παραίτηση του Αρχηγού ΓΕΣ Γεννηματά ο οποίος όμως έχοντας την κάλυψη του υπουργού Εθνικής Άμυνας Γαρουφαλιά, αρνήθηκε να το πράξει. Τότε ο πρωθυπουργός θέλησε να αναλάβει ο ίδιος την ηγεσία του επίμαχου υπουργείου και ζήτησε από το βασιλιά την έκδοση του σχετικού διατάγματος, συναντώντας και πάλι μια τελείως αψυχολόγητη άρνηση. Αυτό ήταν και το μοιραίο σφάλμα του Κων/νου, με το οποίο έχασε την αγάπη που του έδειχνε ο Ελληνικός λαός. Ήταν για όλους, αλλά και για την κοινή λογική, αδιανόητο να μη μπορεί ο πρωθπουργός της χώρας να αναλάβει οποιοδήποτε υπουργείο. Το σύνθημα "ο βασιλιάς βασιλεύει και η κυβέρνηση κυβερνά", βρισκόταν στα χείλη όλων, αλλά δεν μπορούσε να περάσει τις πύλες των ανακτόρων, δυστυχώς.

Από το σημείο αυτό και μετά , οι εξελίξεις ήταν καταιγιστικές. Ακολούθησαν τα γνωστά φαιδρά γεγονότα της αποστασίας, με εξαγορές συνειδήσεων διαφόρων βουλευτών της Ε.Κ., όπως ήταν κοινή πεποίθηση όλων εκείνη την εποχή.
Η ανωριμότητα του βασιλιά με τους κακούς συμβούλους του (ασφαλώς και η Φρειδερίκη ανάμεσά τους), η έλλειψη πολιτικού αισθητηρίου των ηγεσιών των κομμάτων και οι προσωπικές φιλοδοξίες και ανταγωνισμοί τους, δεν τους επέτρεψαν να διακρίνουν τα μαύρα σύννεφα που συγκεντρώνονταν στον ορίζοντα και τη θύελλα που ερχόταν. Όλη η χώρα βρισκόταν σε αναβρασμό, συνεχείς καθημερινές διαδηλώσεις και πορείες στο κέντρο της πόλης από τη Νεολαία Λαμπράκη, είχαν αποδιοργανώσει την οικονομική και κοινωνική ζωή. Οι εμπρηστικές αγορεύσεις και δηλώσεις του Ανδρέα, τελείως δικαιολογημένες τώρα, κατά των ανακτόρων συνεχίζονταν, ρίχνοντας και άλλο λάδι στη φωτιά. Οι λίγες νουνεχείς κουβέντες που τόλμησαν να εκφέρουν μερικοί, έπεφταν στο κενό. Οι πλέον διορατικοί εξ αυτών έλεγαν: "ένας λοχίας θα μας σώσει"! αλλά κανείς δεν τους έδινε προσοχή. Δυστυχώς για τον τόπο, σε λιγώτερο από δύο χρόνια, αυτός ο λοχίας βρέθηκε. Μόνο που είχε μερικά γαλόνια παραπάνω και ήταν Συνταγματάρχης!

Ο λαός ήταν απόλυτα πεπεισμένος ότι ο Κων/νος έσφαλε όταν αρνήθηκε την ανάληψη του υπουργείου από τον πρωθυπουργό. Έσφαλε όμως ανεπίτρεπτα και π Γ.Παπανδρέου για την επιμονή του. Θα μπορούσε να βρεθεί κάποιο πρόσωπο κοινής εμπιστοσύνης γι' αυτή τη θέση. Ήταν βέβαια και σοβαρό θέμα γοήτρου για τον πρωθυπουργό.
Μόνο όμως αυτοί οι δύο προξένησαν την κρίση; Όχι βέβαια! Ο κόσμος έριξε ευθύνες και στον Ανδρέα Παπανδρέου για τον πόλεμο που είχε κηρύξει κατά των ανακτόρων, γιατί ο βασιλιάς ήταν ακόμη δημοφιλής μέχρι τη ρήξη. Αλλά και ο χαρακτηριζόμενος ως αρχιαποστάτης Κων. Μητσοτάκης έχει κι αυτός τις ευθύνες του με την άκρατη φιλοδοξία του. Χωρίς την υποστήριξή του από την αρχή υπέρ των αποστατών, δεν θα μπορούσε να επιτύχει το απονενοημένο διάβημα του βασιλιά.
Τελικά, όλοι πλήρωσαν τα σφάλματά τους της εποχής εκείνης, εκτός του Ανδρέα! Απόδειξη ότι πράγματι ήταν ένας χαρισματικός ηγέτης!